Μονόλιθος

Στην περιοχή του υφιστάμενου Λιμενίσκου Μονόλιθου, στη νήσο Θήρα, αναπτύσσονται ήπιες δραστηριότητες που σχετίζονται με το οικιστικό περιβάλλον, όπως κατοικίες και μικρής έκτασης καλλιέργειες, δραστηριότητες τουρισμού και αναψυχής με ξενοδοχειακές μονάδες και εγκαταστάσεις εστίασης. Οι τουριστικές αυτές εγκαταστάσεις αναπτύσσονται κυρίως επί του παραλιακού μετώπου τόσο βορειότερα όσο και νοτιότερα του οικισμού.

Πλησίον του υφιστάμενου λιμενίσκου και συγκεκριμένα πλησίον της ρίζας του βορείου βραχίονα υπάρχει ένα από τα πρώτα εργοστάσια κονσερβοποιίας τοματοπολτού στα Βαλκάνια, κατασκευασμένο το 1922, έχοντας όμως αλλάξει λειτουργία. Σήμερα το κτίριο του εργοστασίου στεγάζει διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις.

Ο οικισμός του Μονόλιθου αναπτύσσεται προ του υφιστάμενου λιμένα, εκτείνεται προς τα βορειοδυτικά, δυτικά και νοτιοδυτικά αυτού και χαρακτηρίζεται από αραιή δόμηση.

Βορείως του υφιστάμενου λιμενίσκου εκτείνεται η αμμώδης παραλία κολύμβησης του Μονόλιθου, ενώ κατά μήκος του παραλιακού μετώπου απαντώνται και άλλες αμμώδεις παραλίες που χρησιμοποιούνται από λουόμενους κατά τη θερινή σεζόν.

Ο οικισμός του Μονόλιθου συνδέεται οδικά με τα Φηρά μέσω του τοπικού οδικού δικτύου και στη συνέχεια μέσω των Επαρχιακών Οδών Μεσαριάς- Αρχαίας Θήρας και Φηρών- Όρμου Περίσσης προς Βορρά. Η χιλιομετρική απόσταση των δύο οικισμών είναι περίπου 5km. Η σύνδεση του Μονόλιθου με τον κεντρικό λιμένα του Αθηνιού γίνεται μέσω των Επαρχιακών Οδών Μεσαριάς- Αρχαίας Θήρας και Φηρών- Όρμου Περίσσης με κατεύθυνση προς Νότο. Η χιλιομετρική απόσταση του Μονόλιθου με τον λιμένα Αθηνιού είναι περίπου 10km.

Στην παραλία του Μονόλιθου έχουν κατασκευαστεί, πριν από πολλές δεκαετίες, δύο βραχίονες από λιθορριπές και φυσικούς ογκολίθους. Ο βόρειος έχει μήκος περί τα 220m, ενώ ο νότιος έχει μήκος περί τα 200m.

Στη Θήρα και συγκεκριμένα στο ανατολικό τμήμα του νησιού λειτουργεί ο Κρατικός Αερολιμένας Σαντορίνης. Το συγκεκριμένο αεροδρόμιο λειτουργεί από το 1976 και βρίσκεται σε απόσταση 5 km περίπου από την πρωτεύουσα της Σαντορίνης, τα Φηρά, ενώ απέχει μόλις 2,5 km από τον οικισμό του Μονόλιθου. Η οδική σύνδεση του αεροδρομίου με τον οικισμό γίνεται μέσω του τοπικού οδικού δικτύου.

Οι υφιστάμενες λιμενικές υποδομές του Μονόλιθου και ειδικότερα η χερσαία περιοχή αυτού περιλαμβάνεται στο Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους που περιλαμβάνει όλο το νησί της Θήρας, τον κόλπο του ηφαιστείου, καθώς και τα νησιά Μικρή και Μεγάλη Καμμένη, Θηρασιά και Ασπρονήσι. Το εν λόγω Τ.Ι.Φ.Κ. έχει καθορισθεί με την υπ’ αριθ. 23732/28.09.1972 Απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού και Επιστημών (Φ.Ε.Κ. 820/Β/7.10.1972), όπως αυτή αναδημοσιεύτηκε με την Υ.Α. υπ’ αριθ. 23732/22.12.1972 (Φ.Ε.Κ. 1127/Β/23.12.1972). Με την αναδημοσίευση κηρύχθηκαν οι παραπάνω περιοχές ως τόποι ιστορικοί και ιδιαίτερου φυσικού κάλλους χρήζοντες κρατικής προστασίας.

Στην ευρύτερη περιοχή μελέτης και σε απόσταση από τις υφιστάμενες λιμενικές υποδομές του Μονόλιθου απαντώνται ορισμένες προστατευόμενες περιοχές του Ν.3937/2011 (Φ.Ε.Κ. 60/Α/31.03.2011). Συγκεκριμένα, πλησιέστερα στην περιοχή μελέτης απαντάται η Ειδική Ζώνη Διατήρησης (SAC: Special Area of Conservation) του Ευρωπαϊκού Οικολογικού Δικτύου Natura 2000 με την ονομασία Σαντορίνη: Νέα και Παλαιά Καμένη – Προφήτης Ηλίας και κωδικό GR42220003.

Η περιοχή του Μονόλιθου βρίσκεται στο σημείο της ανατολικής ακτής της Σαντορίνης όπου ο προσανατολισμός της ακτογραμμής αλλάζει διεύθυνση, δηλαδή από 180º ως προς τον βορρά γίνεται 310º.